QUIZY, KONKURSY, PLEBISCYTY, TURNIEJE - NA IMPREZY
W kilku ostatnich artykułach przybliżaliśmy Wam tematykę dotyczącą szeroko pojętych gier umysłowych. Jak wspominaliśmy, gry umysłowe są obecnie jedną z najciekawszych propozycji, które przedstawia się klientom zainteresowanym wyjazdami integracyjnymi (wymagania klientów nieustannie rosną, a wraz z nimi standard wykonywanych usług na rynku eventowym). Teraz przyszła pora, by zająć się bardziej szczegółową analizą konkretnych gatunków gier umysłowych. Na pierwszy ogień idą quizy, konkursy i plebiscyty, czyli rozrywki intelelektualne o ogromnym potencjale. Jeżeli prowadzone są na odpowiednim poziomie, znakomicie spełniają funkcję team buildingową, a zarazem mają niemal natychmiastowy wpływ na poprawę samopoczucia uczestników wyjazdu integracyjnego. A o to przecież zazwyczaj chodzi szefostwu danej firmy: radość pracowników, która przekłada się, na jakość relacji międzyludzkich wewnątrz przedsiębiorstwa, to wciąż podstawowa funkcja większości eventów. Quiz, konkurs i plebiscyt to narzędzia uniwersalne, które – w przeciwieństwie np. do gier opartych o wysiłek fizyczny – można zastosować podczas każdego wyjazdu dla wszystkich uczestników. Rozłóżmy zatem wymienione gatunki na czynniki pierwsze, by zrozumieć ich fenomen.
DEFINICJE: QUIZ, TURNIEJ, KONKURS, PLEBISCYT
Zaczniemy naszą podróż od ogólnego pojęcia konkursu. Konkurs to – według słownika PWN – ”impreza, przedsięwzięcie dające możność wyboru najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp.” Konkurs można połączyć z plebiscytem, ”głosowaniem słuchaczy lub widzów na osobę lub rzecz, która ich zdaniem jest najlepsza pod jakimś względem”. Konkurs na imprezie integracyjnej może się wiązać z zadaniem wokalnym (np. konkurs karaoke) lub manualnym (konkurs
na najpiękniejszy obraz, rzeźbę czy np. budowlę z klocków). Konkursy i plebiscyty mogą mieć różny stopień skomplikowania – od prostych przerywników przez średniej długości gry do złożonych projektów, które zajmują często całe wieczory. Elementy zabawy konkursowej – pośrednio lub bezpośrednio – zawiera bardzo wiele programów integracyjnych. W niniejszym artykule skupimy się na analizie najbardziej popularnej formy konkursu, którą Projekt Efektywny dopracował w szczególny sposób.
Gatunkiem gry umysłowej, który omówimy, jest zatem quiz, anglosaska rozrywka intelektualna. Quizy uzyskały w drugiej połowie XX wieku wielką popularność na całym świecie, stając się częstym elementem zarówno telewizyjnych ramówek, jak i prywatnych imprez w gronie znajomych.
Oto definicja quizu, jaką podaje słownik PWN: ”quiz”, czyli konkurs polegający na odpowiadaniu na pytania, mający charakter imprezy rozrywkowej. Synonimem słowa „quiz” jest także „turniej”, to również pojęcie określające zabawę towarzyską, polegającą na rywalizacji w danej dziedzinie.
LEGENDA SŁOWA "QUIZ"
Natomiast z wejściem słowa ”quiz” do powszechnego użytku wiąże się pewna miejska legenda. W 1794 roku właściciel dublińskiego teatru John Daly założył się podobno z ekscentrycznym przyjacielem, że w ciągu dwudziestu czterech godzin wprowadzi bezsensowne wówczas słowo ”quiz” do codziennego języka. Wynajął grupę młodocianych ulicznych przestępców, którzy właśnie opuścili dom poprawczy. W ciągu jednej nocy ozdobili oni mury Dublina tysiącami napisów, jakie przedstawiały ”quiz” we wszelkich możliwych rozmiarach i kolorach. Dublin wygrał zakład, gdyż okazało się, że w ciągu kilkunastu dni mieszkańcy miasta zaczęli używać słowa ”quiz”, stosując je do określenia testów, prób i zadań intelektualnych. Wydawało im się, że quiz na murach miasta oznaczał właśnie swego rodzaju test lub zagadkę. Ta działająca na wyobraźnię legenda do dziś żyje w kręgu fanatyków quizów – nie brakuje ich przede wszystkim na terenie Stanów Zjednoczonych, gdzie quiz otoczony jest prawdziwym kultem. Możemy to zauważyć m.in. w amerykańskiej kinematografii, np. oglądając film ”Quiz Show” Roberta Redforda z Johnem Turturro, Robem Morrowem i Ralphem Fiennesem w rolach głównych.
Jaką formę przybierają quizy współczesne i jaka jest ich rola podczas imprez integracyjnych? Specyfikę tego rodzaju rozrywki umysłowej pozwoli Wam poznać opis ”Quizu PRL”, jednego z największych przebojów Projektu Efektywnego. ”Quiz PRL” to wieczór tematyczny, który kładzie nacisk na wiedzę uczestników, zbliżając się do klasycznego quizu. Prześledzimy wszystkie elementy składowe tej imprezy, a następnie pokażemy Wam, w jaki sposób składa się je w efektywną i ciekawą całość. Uwaga: celowo pominęliśmy scenografię i zabawy oparte na sprawności fizycznej, charakterystyczne tylko dla wieczorów tematycznych sensu stricto, nie dla quizów.
QUIZ PRL - PRZYKŁAD ATRAKCJI KONKURSOWEJ
Charyzmatyczny konferansjer – człowiek, który jest w dużej mierze odpowiedzialny za sukces profesjonalnego quizu. Jego rolą jest wprowadzenie uczestników w klimat zabawy, przedstawienie jej zasad i zapewnienie płynnego przebiegu (m.in. stopniowanie napięcia, klarowny podział na tury, elementy humoru). Konferansjer musi się dostosować do rodzaju quizu, nawiązać do jego tematyki ubiorem, słowem, gestem. Krótko mówiąc, musi być niezwykle wszechstronnie przygotowany. W przypadku ”Quizu PRL” takie przygotowanie oznacza znajomość epoki – od charakterystycznego stroju (np. wzorowanego na nieśmiertelnym ”Wodzireju” Feliksa Falka z Jerzym Stuhrem w roli głównej) przez przygotowanie merytoryczne (wiedzę opartą na wiarygodnych źródłach i doskonałą znajomość odpowiedzi na pytania) do umiejętności zainteresowania grupy peerelowskimi ”smaczkami” i humorem. Wskazane jest celne puentowanie, zdolność do improwizacji oraz spójność narracji. Należy być konkretnym i stanowczym, ale trzeba również wykazać spokój i opanowanie, a przy tym zafascynować uczestników gry swoją osobowością. Charyzma jest rzeczą złożoną, wbrew pozorom nie przychodzi sama. Można ją wypracować dzięki konsekwentnej pracy nad sobą, czego brakuje wielu konferansjerom przekonanym o swojej wielkości.
Merytoryczne i ciekawe pytania – fundament udanego quizu konkursowego. Wyróżniamy tutaj dwa rodzaje pytań – pytania klasyczne i pytania kalamburowe. Pytania klasyczne to esencja quizów telewizyjnych i radiowych, a także quizów organizowanych podczas wieczorów tematycznych. Powinny być niebanalne, nie obrażać inteligencji uczestników, a równocześnie być dostosowane do poziomu ich wiedzy. Wyjątkiem jest quiz organizowany dla specjalistów w danej
dziedzinie, ale nie będziemy go opisywać w niniejszym artykule. Koncentrujemy się bowiem na imprezach integracyjnych i ludziach, którzy posiadają wprawdzie duże możliwości intelektualne, ale nie są ekspertami czy zawodowymi graczami, mającymi czas na przygotowanie się do bardzo trudnego quizu w rodzaju słynnej ”Wielkiej Gry”. Drugim rodzajem pytań są wspomniane pytania kalamburowe. Czym jest kalambur? Mimo, że większość z nas potrafi odpowiedzieć na to pytanie, pewne kwestie dotyczące kalamburów warto uściślić.
Zasadniczym elementem zabawy kalamburowej jest odgadywanie haseł. Każda drużyna odgaduje hasło lub hasła, przedstawiane przez jednego z członków drużyny. Hasła przedstawiane są gestami (pantomima) lub rysunkami (elementy rebusu). Zarówno podczas pokazywania, jak i rysowania nie wolno używać słów ani wydawać innych dźwięków, podpowiadających hasło. Na samym początku pokazuje się ile słów liczy hasło, oraz które z nich są spójnikami, zaimkami itp. Określa się też, do jakiej hasło należy kategorii (tytuł filmu, aktor itd.). Osoba pokazująca powinna poinformować gestami, czy pokazuje całe hasło czy jedno ze słów (a jeśli tak, to które).
MECHANIKA QUIZÓW I KONKURSÓW
Efektywna mechanika – ma duży wpływ na końcowe wrażenie, jakie odnosi klient. Mechanika quizu to m.in. system podziału na tury, sposoby podawania pytań, punktowania odpowiedzi, przyznawania nagród. Jednym słowem wszystko, co napędza quiz od środka, niczym dobrze zaprojektowany silnik (engine). Każda mechanika konkursu, quizu czy plebiscytu ma swoje osobne założenia. Przykładem takich założeń jest np. ”przejmowanie” pytania, na które dana grupa nie zdołała odpowiedzieć, przez inną grupę, czyli swoisty wyścig grup, które chcą zdobyć dodatkowe punkty w konkursie (quizie).
Dobra mechanika wyróżnia się elegancją. Jej wzory wypada czerpać z najlepszych źródeł. Jak mówiła legendarna prowadząca Stanisława Ryster, ”Zasady 'Wielkiej Gry’ dla mnie zawsze będą rewelacyjne. Jeśli obaj zawodnicy dobrze umieli, szli dalej i mogli wygrać z jednego tematu. Była to wiedza kontra pytania. Nie musiał zlikwidować przeciwnika, żeby zostać na polu bitwy sam. W tym okropnym świecie, gdzie jest wyścig szczurów, to moralnie dobra zasada. Nie uznawałam też pytań podchwytliwych. Nawet nie lubiłam zawodnikowi wyliczać czasu. Miał go przed sobą na monitorze i gdy dramatycznie dochodziło do końca, cichutko mówiłam: 'Panie Adamie, zostały tylko cztery sekundy’. Żeby cokolwiek strzelał, bo każda odpowiedź jest lepsza niż żadna”.
QUIZY, KONKURSY, TURNIEJE - SŁOWO NA KONIEC
Oczywiście współczesne quizy są dużo bardziej dynamiczne i żywiołowe niż ”Wielka Gra”, ale wiele zasad gatunku nie zmienia się w znaczący sposób. Nadal liczą się przede wszystkim satysfakcja i radość, czerpane z gry przez uczestników. Quiz to intelektualne emocje najwyższej próby, czysta zabawa podszyta klasą i erudycją.
P.S. Oprócz quizu PRL, polecamy również Quiz filmowy pt: Magia kina, połączony z galą oscarową, jeden ze sztandarowych wieczorów tematycznych Projektu Efektywnego.
