SZKOLENIA BIZNESOWE
Zajmiemy się dzisiaj pojęciem, które wymaga poważnej i szczegółowej analizy, pojęciem coraz ważniejszym we współczesnym świecie biznesu. Obserwujemy bowiem w naszym kraju rosnącą profesjonalizację działań biznesowych we wszystkich wymiarach, a przede wszystkim w sferze zarządzania pracownikami i podnoszenia jakości ich pracy. Efektywne szkolenia biznesowe są jednym z fundamentów rozwoju umiejętności młodych menadżerów, a także zdobywania nowatorskich kompetencji przez bardziej doświadczonych pracowników. Szkolenia konsolidują i stymulują kreatywne, skuteczne myślenie o sprawach firmy, pozwalają na sporzjerzenie z szerszej perspektywy na wyzwania stojące przed danym przedsiębiorstwem. Kompleksowo przeprowadzone szkolenie jest w wielu przypadkach bezcenne, co udowadniają badania przeprowadzone przez specjalistyczne ośrodki – głównie w krajach anglosaskich, ale coraz częściej i w Polsce. Zdecydowana większość prezesów wiodących firm na polskim rynku docenia znaczenie szkoleń, kładąc zarazem rosnący nacisk na osobowość i warsztat zawodowy osób prowadzących. Przyjrzyjmy się zatem bliżej współczesnej rzeczywistości szkolenia biznesowego, zwracając uwagę na innowacyjne aspekty tego skomplikowanego pojęcia.
ZMIERZCH TRADYCYJNEGO MODELU
Tradycyjny podział szkoleń – na twarde i miękkie, otwarte i zamknięte – zostawimy dzisiaj na marginesie. Z jakiego powodu? Otóż Projekt Efektywny pragnie skupić się na rozwiązaniach idących z duchem czasu. Tłumaczenie po raz kolejny znanych już na rynku terminów nie jest naszą intencją. Skoncentrujemy się zatem na wyjaśnieniu idei gry szkoleniowej we wszystkich jej odmianach. Gra szkoleniowa jest bowiem rozwiązaniem zdecydowanie bardziej
progresywnym i rozwojowym niż tradycyjne, znane w latach 90. i pierwszej dekadzie XX wieku sposoby na szkolenie. Nowoczesne gry szkoleniowe są przy tym zbliżone do profilu Projektu Efektywnego. Nasza firma wyspecjalizowała się w tworzeniu gier i programów integracyjnych wszelakiego rodzaju, które są przeznaczone dla firm polskich i zagranicznych – zarówno potężnych korporacji, jak i mniejszych rynkowych graczy. Kiedy tworzyliśmy autorskie gry szkoleniowe, wykorzystaliśmy doświadczenie nabyte w pracy z klientami biznesowymi na przestrzeni lat. Możemy z dużą pewnością stwierdzić, że gra szkoleniowa jest formułą wyjątkowo efektywną i sprawdzająca się niemal w każdych warunkach.
EFEKTYWNOŚĆ NOWOCZESNYCH METOD SZKOLENIA
Dlaczego gry szkoleniowe zaczynają dominować w sektorze szkoleniowym? Przede wszystkim dlatego, że konwencja gry sprzyja błyskawicznemu przyswajaniu wiedzy, polepszeniu jakości współpracy, przestrzeganiu określonych reguł. Dobrze opracowana gra jest czymś, co porusza każdego uczestnika szkolenia, stając w opozycji do przewidywalnych struktur i wyświechtanych sloganów. Gra jest pewnego rodzaju twórczością, człowiek może w niej ”rozwinąć skrzydła” i wyrazić samego siebie, służąc jednocześnie szeroko pojętemu interesowi grupy. Mechanizm gry jest być może najdoskonalszym narzędziem edukacyjnym, jakie zbudował człowiek. Bierne przyswajanie informacji w programach szkoleniowych ustępuje miejsca kontrolowanej praktyce, kreatywnej grze o poważnym charakterze. Kontrolowane zadania praktyczne, które dotychczas były tylko niewielką częścią szkoleń, stają się w grach jednym z filarów całego przedsięwzięcia. Ma ono obecnie na celu maksymalizację korzyści i stymulacji mentalnej, a także eliminację ”suchych”, słabo przyswajalnych teorii.
Zasada związku teorii z praktyką wskazuje na prawidłowość efektywności procesów szkolenia, która wynika z uwzględniania w programach szkoleniowych zarówno poznawania rzeczywistości opisanej przez teoretyczne twierdzenia wyjaśniające czyli teorii, jak i działania w tej rzeczywistości, przekształcania jej – czyli praktyki. Prowadzone jeszcze w latach pięćdziesiątych badania polskich naukowców wykazały, iż racjonalne wiązanie teorii z praktyką podnosi walory wszystkich form szkolenia. Dynamiczne zmiany, którym ulega biznes, wskazują jednak na konieczność silniejszego połączenia teorii z praktyką. Takie połączenie zapewnia gra szkoleniowa, metoda integracyjna, diagnostyczna i kładąca nacisk na konkretne sytuacje w ujęciu dosłownym lub symbolicznym. W kolejnych rozdziałach przedstawimy podstawowe gatunki gier szkoleniowych, od swoistych metafor życia firmowego do symulacji, czyli najbardziej zaawansowanych i realistycznych modeli szkolenia. Niżej wymienione gatunki łączy jedna idea nadrzędna: by zespół osiągnął maksimum efektywności, należy wspólnie zbliżać się do perfekcji i podejmować najtrudniejsze wyzwania. Teamwork może wówczas wchodzić na najwyższe obroty, grupa jednoczy się dużo silniej niż w trakcie zwykłych szkoleń grupowych czy schematycznych wykładów pozbawionych prawdziwego napięcia.
GATUNKI GIER SZKOLENIOWYCH
Gry abstrakcyjne i symboliczne – gatunek uniwersalny, którego duża popularność nie słabnie od ponad dekady. Przeniesienie uczestników szkolenia w abstrakcyjne środowisko jest znakomitym sposobem na porzucenie przez nich wzorców myślowych, jakimi kierują się podczas codziennej pracy w firmie. Abstrakcja pobudza kreatywne instynkty, a wprowadzenie do gry symboli może mieć na celu np. identyfikację pracowników z wartościami, jakie firma wyznaje. Gra abstrakcyjna opiera się na wspólnym rozwiązywaniu problemów, które tylko pozornie oddalone są od spraw przedsiębiorstwa.
Gry strategiczne – droga do zwiększenia świadomości pracowników. Strategia w biznesie jest jednym z pojęć kluczowych, co często umyka pracownikom pochłoniętym codzienną walką na froncie biurowym. By zwiększyć świadomość strategicznego myślenia i długofalowych planów, przenosi się uczestników szkolenia np. na pole bitwy. Dowodzą oni ofensywą wojsk napoleońskich lub innej potężnej armii. Wszystko odbywa się na mapach wojskowych, a oddziały żołnierzy przedstawione są w formie figurek. To oczywiście tylko jeden z wielu przykładów gry strategicznej, modelu coraz częściej wykorzystywanego w czasie szkoleń biznesowych o progresywnym charakterze.
Gry symulacyjne – swoisty trening umiejętności, realistyczny i wszechstronny. Szybko staje się dominującym trendem szkoleniowym. Złożone procesy decyzyjne, kompetencje i zdolności przywódcze menadżerów, a także systemy zarządzania firmą mogą dzięki symulacjom zostać sprawdzone w bezpieczny sposób. Symulacja ma za zadanie precyzyjne odtworzenie warunków pracy pod presją w poważnym biznesie, a jednocześnie wywarcie pozytywnego wpływu na jakość współpracy w zespole i jakość indywidualnej pracy każdego uczestnika. Przykładem symulacji może być np. ”szyta na miarę” gra szkoleniowa, która kładzie nacisk na prowadzenie negocjacji w sprawie zakupu jachtu dla jednego z najbogatszych ludzi na świecie. Podjęcie decyzji wymaga szeregu zespołowych konsultacji i zdobycia specjalistycznej wiedzy, którą trzeba potem zastosować w praktyce.
SYMULACJA – ROZSZERZENIE DEFINICJI
Symulacja to kapitalne źródło wiedzy o menadżerskiej mentalności. Jedynie najlepsi z najlepszych są w stanie szybko eliminować nieuchronne błędy i notować regularne postępy z zakresie organizacji pracy i jej rozmachu. Potrafią oni również nieustannie mobilizować współpracowników, budząc ich szacunek i budując między nimi emocjonalną więź. Symulacje gwarantują usprawnienie mechanizmów funkcjonujących w danym zespole. Zanim jednak przejdziemy do
bardziej szczegółowej analizy psychologicznych czynników symulacji, wróćmy jeszcze na chwilę do jej definicji. Jak podaje słownik PWN, symulacja to ”sztuczne odtwarzanie właściwości danego obiektu lub zjawiska za pomocą jego modelu” i ”kalkulacja planowanych wydatków instytucji, uwzględniająca ewentualne inwestycje i zmiany warunków”. Trzeba przyznać, że połączenie obu powyższych definicji precyzyjnie oddaje istotę symulacji. Dopracowane symulacje szkoleniowe odznaczają się tym, że dołożono wszelkich starań, aby jak najbardziej przypominały rzeczywistość lub kreowały rzeczywistość całkowicie odmienną od świata współczesnego (vide symulatory kosmiczne). Profesjonalne symulatory kabinowe wykorzystywane są do szkoleń jednostek specjalnych i pilotów. Na podobnej zasadzie działają symulacje biznesowe, dzięki którym szkolić się mogą pracownicy przedsiębiorstw o różnym poziomie rozwoju rynkowego.
EPOKA SYMULACJI
Symulacja może być także rozumiana w głębszym, duchowym i psychologicznym sensie. Jak pisze znawca tematu Miško Šuvaković, ”epoka symulacji jest epoką społeczeństwa postindustrialnego i globalnego, opartego na dominacji elektronicznej techniki cyfrowej i za jej pośrednictwem wytwarza sztuczne otoczenie współczesnego świata. W odróżnieniu od społeczeństwa przemysłowego, symulacja jest konstytuowana przez informację, a nie przez produkcję towarów
definiowanych w kategorii przedmiotów. Społeczeństwo symulacji nazywane jest także społeczeństwem post semiotycznym – charakteryzuje je językowa wymiana informacji oraz komputerowo tworzonych obrazów, które stanowią o poglądach, przekonaniach, wiedzy, emocjach i wnętrzu ponowoczesnego człowieka.” Widzimy więc, że symulacja szkoleniowa idealnie pasuje do mentalności ludzi XXI wieku, zwanego epoką symulacji totalnej, gdzie nic nie jest pewne, stałe i przewidywalne.
WNIOSKI W PIGUŁCE
W niniejszym opracowaniu przedstawiliśmy Wam analizę szkolenia biznesowego w jego najbardziej nowoczesnej formie – grze szkoleniowej. Mamy nadzieję, że udało się nam oddać złożoność i powagę, z jaką musi być obecnie traktowany ten temat. Gry szkoleniowe są w biznesie po prostu niezbędne – im prędzej to sobie uświadomimy, tym lepiej dla nas. W świecie, który sam w sobie jest pewnego rodzaju symulacją, zastosowanie jej jako metody szkoleniowej staje się chlebem powszednim, paliwem potrzebnym firmie do przetrwania i rywalizacji na coraz bardziej konkurencyjnych rynkach.
